Op 21 juni 2025 blokkeerde Extinction Rebellion de A7 ter hoogte van de Afsluitdijk. 
Als gevolg hiervan stonden honderden mensen urenlang in de brandende zon in de file. Tegelijkertijd was verder in het land de A4 afgesloten vanwege de NAVO-top, en de A10 afgesloten vanwege een festival.
De Wet Openbare Manifestaties is hier duidelijk over: het blokkeren van een snelweg is niet toegestaan, ook als dit onder het mom van een demonstratie wordt gedaan. De burgemeester kan demonstraties verbieden of beëindigen als dat nodig is voor de bescherming van de gezondheid, het verkeer, of om wanordelijkheden te voorkomen. Blokkeren van een snelweg is op zichzelf al een overtreding, zelfs als het onder het mom van een demonstratie gebeurt.
LDA heeft vragen gesteld aan het college over de ‘demonstratie’. De antwoorden zijn, zacht uitgedrukt, van matige kwaliteit. De volledige beantwoording vindt u hier.
Kort samengevat geeft het college in de beantwoording het volgende aan:
- Er is vooraf geen overleg geweest met XR, en er zijn geen beperkingen opgelegd door de burgemeester (in samenwerking met de driehoek van politie en Officier van Justitie)
- Er zijn ‘beleid- en tolerantiegrenzen afgesproken’, zonder dat deze verder toegelicht worden.
- Er is geen poging gedaan om de ‘demonstratie’ af te breken.
- Er zijn geen maatregelen genomen om te voorkomen dat de ‘demonstranten’ de snelweg konden betreden.
- De illegale bezetting van de A7 is niet te voorkomen, en er zullen dus ook geen maatregelen worden genomen de volgende keer. De ‘demonstratie’ zal in goede banen worden geleid.
Deze antwoorden tonen aan dat het college nooit van plan is geweest om de ‘demonstratie’ te voorkomen of snel af te breken. Dat is een zeer ernstige constatering, aangezien we het hier hebben over een cruciaal stuk infrastructuur. Tel daarbij op dat het blokkeren van een snelweg zeer gevaarlijk kan zijn voor de ‘demonstranten’ zelf én de weer- en verkeerssituatie op de dag van de ‘demonstratie’. Dit alles maakt de keuze om niet op te treden uitermate laakbaar.
Het recht op demonstratie is een groot goed, maar is geen absoluut recht. De grenzen zijn helder: je mag geen andere wetten overtreden, gevaarlijk zijn voor de gezondheid of het verkeer, of de openbare orde verstoren. Dit zijn naar mijn idee zeer redelijke eisen, waarbij een beetje hinder voor de samenleving helemaal niet erg hoeft te zijn. Het lijkt mij echter voor de hand liggend dat het blokkeren van de Afsluitdijk ver buiten de grenzen van de wet ligt.
Daan Pruimboom
